خوردن تخمه و آجیل در ماه محرم و صفر
یکی از مسائلی که شاید در این ایام حزن و اندوه، به ذهن انسان خطور کند بحث شادی و خوشی در ماه محرم و صفر است. قطعا همه مسلمانان به مصائب وارده به امام حسین و اهل بیتش آگاه هستند.
همانگونه که حضرت امام رضا (علیه السّلام) فرمود:«…ای پسر شبیب! این ماه محرم ماهی است که در گذشته ها مردم زمان جاهلیت آن را محترم می شمردند و ظلم و قتال را در آن حرام می دانستند. ولی این امت احترام این ماه را و احترام پیامبر خدا را نشناخت. در این ماه ذریه پیغمبر خود را کشت زنان او را اسیر نمود. اموال او را به یغما برد، خدا هرگز آنان را نیامرزد. ای پسر شبیب! اگر بخواهی برای چیزی گریه کنی برای امام حسین گریه کن! زیرا آن مظلوم بنحوی ذبح شد که گوسفند ذبح می شود و تعداد هجده نفر از مردان اهل بیتش با او شهید شدند که در زمین شبیه و نظیری نداشتند آسمانهای هفتگانه و زمین ها در عزایش گریان شدند…»[1]
حال که مصیبت اهل بیت را از کلام معصوم شنیدیم، بهتر است در بیان یکی از مهترین صفات شیعه باشیم که آن شباهت احوال ما به حالات معصومین در غم و شادی آنها است.
حضرت صادق (علیه السّلام) فرمود: «شیعیان ما جزئی از مایند از زیادی نور ما آفریده شده اند ناراحت می کند ما را هر چه که آنان را ناراحت کند و شادمان می کند ما را آنچه که آنان را شاد کند هر کس اراده ی ما کند باید قصد شیعیان ما کند آنان وسیله رسیدن بمایند.»[2]
خوب حال با روشن شدن این صفت شیعیان، بیشتر به این مسئله پی می بریم که بین ما و اهل بیت باید شباهتی در غم و شادی باشد. البته این شباهت نباید به مرحله افراط برسد و از حد تعادل خارج شود. و جالب است به عنوان مثال آداب دیگر ادیان را در این ایام بدانیم:
موبد رشید خورشیدیان ظهر امروز در حاشیه شرکت در یازدهمین اجلاس بین‌المللی پیرغلامان حسین اظهار داشت: «ما جامعه زردتشتیان همیشه نسل در نسل از مریدان و دوستداران امام حسین (علیه السلام) و ویژگی‌های رفتاری ایشان بوده و خواهیم بود. نماینده جامعه زردتشتیان ادامه داد: ما در طول محرم و صفر چه در ایران و چه در خارج از ایران هیچ گاه مراسم عروسی و یا نامزدی و مراسم‌های شادی را برگزار نمی‌کنیم. چون ما اعتقاد داریم برگزاری شادی در ماه محرم و صفر برای ما نامبارک است.
وی افزود: ما به اعتقاد برادران و خواهران مسلمان خود احترام می‌گذاریم و این احترام را بسیار پسندیده و خرسند می‌دانیم. در روز عاشورا و تاسوعای حسینی نیز زردتشتیان داخل و خارج از کشور هیچ وسیله نو را خریداری نمی‌کنند و خود را در غم مسلمانان شریک خواهند کرد.»[3]
اما سوال این است در این ماه، آیا خوردن تخمه آجیل باعث بی حرمتی به اهل بیت است و نباید از ابزار شادمانی و خوشی در این ایام استفاده کرد؟
آیت الله خامنه ای
س: خواستم بدانم اینکه می گویند استفاده از تخمه و آجیل در ماه محرم و صفر خوب نیست از نظر شرعی چه حکمی دارد؟
ج: از نظر شرعی فی نفسه اشکال ندارد، ولی مناسب است شأن و حرمت ایام عزای اهل‌بیت «علیهم السلام» مراعات گردد.[4]

آیت الله مکارم شیرازی
س: استفاده از تخمه و آجیل و مانند آن در ایام عزاداری چه حکمی دارد؟
ج: اشکالی ندارد اما اگر در عرف محل این کار را نشانه شادی می دانند، بهتر است از این کار پرهیز شود.[5]
————————–
پی نوشت:
[1]. «…یا ابْنَ شَبِیبٍ إِنَّ الْمُحَرَّمَ هُوَ الشَّهْرُ الَّذِی کانَ أَهْلُ الْجَاهِلِیةِ فِیمَا مَضَی یحَرِّمُونَ فِیهِ الظُّلْمَ وَ الْقِتَالَ لِحُرْمَتِهِ فَمَا عَرَفَتْ هَذِهِ الْأُمَّةُ حُرْمَةَ شَهْرِهَا وَ لَا حُرْمَةَ نَبِیهَا لَقَدْ قَتَلُوا فِی هَذَا الشَّهْرِ ذُرِّیتَهُ وَ سَبَوْا نِسَاءَهُ وَ انْتَهَبُوا ثَقَلَهُ فَلَا غَفَرَ اللَّهُ لَهُمْ ذَلِک أَبَدایا ابْنَ شَبِیبٍ إِنْ کنْتَ بَاکیاً لِشَی‌ءٍ فَابْک لِلْحُسَینِ بْنِ عَلِی بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع فَإِنَّهُ ذُبِحَ کمَا یذْبَحُ الْکبْشُ وَ قُتِلَ مَعَهُ مِنْ أَهْلِ بَیتِهِ ثَمَانِیةَ عَشَرَ رَجُلًا مَا لَهُمْ فِی الْأَرْضِ شَبِیهُونَ وَ لَقَدْ بَکتِ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَ الْأَرَضُونَ لِقَتْلِه…» بحار الأنوار (ط - بیروت)، مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، ج44، ص: 286.

[2]. «عَنِ الصَّادِقِ ع قَالَ: شِیعَتُنَا جُزْءٌ مِنَّا خُلِقُوا مِنْ فَضْلِ طِینَتِنَا یسُوؤُهُمْ مَا یسُوؤُنَا وَ یسُرُّهُمْ مَا یسُرُّنَا فَإِذَا أَرَادَنَا أَحَدٌ فَلْیقْصِدْهُمْ فَإِنَّهُمُ الْبَابُ الَّذِی یوصَلُ مِنْهُ إِلَینَا.»
الأمالی( للطوسی)، طوسی، محمد بن الحسن، تاریخ وفات مؤلف: 460 ق، ناشر: دار الثقافة، مکان چاپ: قم، سال چاپ: 1414 ق، ص 299.
[3]. خبر آن لاین
[4]. پایگاه اطلاع رسانی حوزه
[5]. سایت آیت الله مکارم شیرازی